Jak działa antykoncepcja awaryjna i w jakiej sytuacji się ją stosuje?

Krzysztof Jagielski
29.09.2021

W pojęciu antykoncepcji awaryjnej najważniejsze jest znaczenie tego drugiego słowa. Podkreśla ono istotny fakt, że jest to metoda, która powinna być stosowana jedynie w wyjątkowych sytuacjach i w żadnym razie nie powinna stanowić systematycznej formy antykoncepcji. Na czym polega działanie tabletki „dzień po” i kiedy jej stosowanie jest uzasadnione?

Działanie antykoncepcji — na czym polega?

Skuteczność antykoncepcji awaryjnej polega na zawartości dużej dawki hormonów, których działanie jest dwojakie. Po pierwsze opóźniają one lub hamują jajeczkowanie, po drugie, w przypadku uwolnienia już komórki jajowej, hormony skutecznie zagęszczają śluz, uniemożliwiając plemnikom dotarcie do niej. Tabletka spowalnia też przemieszczanie się jajeczka do macicy, dzięki czemu nie jest ono w stanie już zagnieździć się w niej. Jakie substancje sprzyjają tym procesom?

Antykoncepcja awaryjna bazuje z reguły na działaniu lewonorgestrelu i etynyloestradiolu. Ten pierwszy związek chemiczny wykazuje działanie przeciwestrogenne i oddziałując na endometrium, zapobiega migracji plemników w drogach rodnych. Drugi związek chemiczny działa jako antagonista receptorów estrogenowych, dzięki czemu nie dochodzi do wytwarzania estrogenów naturalnych. Kiedy można sięgnąć po antykoncepcję awaryjną?

Kiedy antykoncepcja awaryjna jest uzasadniona?

Życie lubi zaskakiwać w najmniej odpowiednich momentach. Gdy nie planujemy jeszcze powiększania rodziny, zsunięcie czy pęknięcie prezerwatywy lub pominięcie przyjęcia aktualnie stosowanej metody antykoncepcji hormonalnej może poważnie zestresować. W takich wyjątkowych okolicznościach zastosowanie antykoncepcji awaryjnej jest jak najbardziej uzasadnione. Zdecydowanie bardziej dramatyczne sytuacje, takie jak gwałt bezdyskusyjnie tym bardziej uprawniają do zastosowania tabletki „dzień po”.

Najważniejsze w skuteczności tego rodzaju metody jest przyjęcie tabletki jak najszybciej, najlepiej maksymalnie do 72 h. Badania wykazują, że potoczne nazywanie tej tabletki wczesnoporonną jest błędne. Jeżeli zarodek zdążył się zagnieździć i kobieta już jest w ciąży, tabletka nie zadziała. Skuteczność antykoncepcji awaryjnej jest wysoka, bo sięga 75-85%. Tym jest ona wyższa, im szybciej zastosujemy tabletkę. Jakie rodzaje tabletek „dzień po” dostępne są w polskich aptekach?

Antykoncepcja awaryjna – dostępne rodzaje tabletek

Aktualnie w Polsce tabletka „dzień po” występuje w dwóch wersjach. Pierwszą jest EllaOne, którą można przyjąć nawet do 5 dni po stosunku, a druga nosi nazwę Escapelle, której zastosowanie zaleca się do 72 h. Ich skuteczność szacuje się na podobnym poziomie. Obie tabletki w Polsce dostępne są jedynie na receptę, którą może wystawić każdy lekarz, nie tylko ginekolog. Stosowanie obu preparatów zgodnie z zaleceniami i tylko awaryjnie jest całkowicie bezpieczne. Częstsze stosowanie tej metody zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ubocznych w postaci biegunek, nudności, bóli głowy. Naturalnym skutkiem ubocznym jest natomiast przesunięcie w czasie krwawienia miesięcznego, co obserwuje u siebie wiele pacjentek.

Artykuł partnera

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie