Jest jedną z najpopularniejszych i podstawowych metod diagnostycznych chorób gruczołu piersiowego. Rutynowe badanie ogranicza się do wykonania zdjęci każdego sutka w dwóch standardowych projekcjach głowowo – ogonowej, bocznej lub skośnej. W razie potrzeby wykonuje się tez projekcje uzupełniające: kraniokaudalną rozszerzoną przyśrodkowo, kraniokaudalną rozszerzoną bocznie, zdjęcia celowane, zdjęcia powiększane, projekcje tzw „Kleopatry”, „dolinową”, „zrotowaną”, styczną oraz dla kobiet z endoprotezami projekcje z zastosowaniem techniki Eklunda. Aparat rentgenowski do wykonywania mammografii (mammograf) wyposażony jest w:
- generator wysokiego napięcia
- lampę rentgenowską z anodą molibdenową, dwoma filtrami – molibdenowymi i rodowymi (zmienianymi automatycznie w zależności od struktury piersi – grubość i gęstość). Lampa mammografu posiada dwa ogniska małe 0,1 mm do zdjęć powiększanych i celowanych oraz ognisko duże wykorzystywane do standardowych zdjęć diagnostycznych.
- stolik z kratka przeciwrozproszeniową
- zestaw uciskadeł
- przystawkę do wykonywania zdjęć specjalnych – powiększone, celowane
- nowoczesne aparaty posiadają system automatycznej kontroli ekspozycji.
Mammograf pozwala na uzyskanie promieniowania miękkiego w zakresie 25-40 kV. Zdjęcia wykonuje się na specjalnych błonach umieszczonych w kasetach z jednym ekranem wzmacniającym. Dzięki temu uzyskuje się bardzo dobra jakość zdjęcia warunkującą trafna jego interpretację. Prawidło wykonane zdjęcie mammograficzne pozwala na wykrywanie guzków o średnicy od 5 mmm oraz uwidacznianie mikrozwapnień. Pozwala na wykrycie zmian mnogich, różnicowanie charakteru zmian, ocenę dróg szerzenia się i stopnia ich złośliwości, a także wykrywanie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie. Czułość tej metody w wykrywaniu zmian klinicznie bezobjawowych wynosi 95 % a w sutkach o „gęstej” strukturze – 80%. Jednak swoistość badania jest dużo mniejsza, pojawiają się bowiem trudności w różnicowaniu zmian łagodnych i złośliwych.
Wysoka czułość badania, łatwość jego wykonania oraz ujednolicone kryteria diagnostyczne sprawiają, że mammografia jest jedyną techniką diagnostyczną mająca znaczenie badania przesiewowego.