Doustne środki antykoncepcyjne. Działanie i zastosowanie

Środki jednoskładnikowe zawierają wyłącznie niskie dawki progestagenu (np. lewonorgestrelu, gestodenu, drospirenonu, dezogestrelu), natomiast dwuskładnikowe wzbogacone są o syntetyczny estrogen (etynyloestradiol lub mestranol). Doustne środki antykoncepcyjne występują w postaci preparatów jedno-, dwu- i trójfazowych, które zapewniają dostarczanie stałej (jednofazowe) lub zmiennej dawki hormonów (dwu-, trójfazowe) w ciągu całego cyklu. Przykładem doustnych tabletek antykoncepcyjnych zawierające dwie substancje czynne: syntetyczny estrogen (etynyloestradiol) oraz progestagen (lewonorgestrel) jest Microgynon. Jest to preparat jednofazowy, wskazany w celu zapobiegania ciąży.

Jak działają doustne środki antykoncepcyjne?

Progestagen wykazuje silne działanie progestagenne i przeciwgonadotropowe oraz słabe działanie estrogenne i androgenne. Hamuje wydzielanie hormonu luteinizującego (LH) oraz zapobiega jajeczkowaniu (hamuje owulację). Odpowiada także za gęsty, nieprzenikliwy śluz szyjkowy, zmniejszenie kurczliwości jajowodów oraz zmiany w endometrium (błonie śluzowej macicy).

Estrogen hamuje wydzielanie hormonu folikulotropowego (FSH) i wtórnie dojrzewanie pęcherzyka dominującego w jajniku, stabilizuje endometrium, zapobiegając nieoczekiwanym krwawieniom, oraz powoduje zwiększenie zawartości receptora progesteronowego w endometrium, co pozwala na zmniejszenie dawki hormonu w tabletce.

Zastosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych

Doustne środki antykoncepcyjne stosowane są w celu zapobiegania ciąży. Inne wskazania obejmują zaburzenia cyklu miesięcznego, bóle miesiączkowe, endometriozę, trądzik, hirsutyzm, łojotok, regulację natężenia krwawienia oraz niewydolność jajników. Doustne środki antykoncepcyjne dostępne są wyłącznie w aptece za okazaniem recepty. W celu zapobiegania ciąży ze 100% odpłatnością, w innych przypadkach lek może podlegać refundacji.