Wymiennik ciepła, rozmieszczenie przewodów wentylacyjnych, a może moc rekuperatora? Co decyduje o efektywności systemu rekuperacji z odzyskiem ciepła.

Mateusz Rąbalski
01.09.2021

Coraz więcej osób decyduje się na wentylację mechaniczną, zwłaszcza gdy instalują w swoim domu pompę ciepła i decydują się na fotowoltaikę. Oczywiście rekuperacja nie zawsze jest tak samo efektywna. Warto więc dowiedzieć się, co ma wpływ na to, że odzysk ciepła jest możliwy w większym lub mniejszym stopniu.

Wymienniki ciepła – dobór odpowiedniego systemu wymiany powietrza w rekuperatorze ma znaczenie dla efektywności odzysku ciepła

Rekuperatory mogą być wyposażone w różne wymienniki ciepła. Wśród nich można wymienić: krzyżowe, obrotowe, przeciwprądowe i przeciwprądowo-spiralne. Za najbardziej efektywne uważane są dwa ostatnie. W przypadku wymienników spiralnych możliwy jest odzysk nawet ponad 90% ciepła. Wszystko dzięki dużej powierzchni wymiany ciepła i niezwykłej szczelności całego układu, dzięki której powietrze zużyte nie miesza się z tym nawiewanym, a jedynie przekazywana jest do niego energia cieplna. Przeciwprądowe mogą z kolei osiągnąć wydajność najczęściej około 80-85%. Częstym problemem jest także efekt szronienia, który bezpośrednio wpływa na wydajność i awaryjność wentylacji mechanicznej. Można go uniknąć stosując odpowiednie systemy sterowania lub nagrzewnice wstępne. System antyzamrożeniowy oczywiście zwiększa koszty eksploatacji. Dlatego jeśli to możliwe warto wybrać spiralno-przeciwprądowe wymienniki ciepła o dużym gabarycie, które są wysoce odporne nawet na duże różnice temperatur i w ich przypadku szronienie nie występuje. Nie trzeba też wstępnie podgrzewać powietrza nawiewanego, więc koszty eksploatacji będą niższe niż w przypadku rekuperatorów z nagrzewnicą.

Rozmieszczenie przewodów wentylacyjnych, a także zastosowany rodzaj przewodów mogą mieć znaczenie – postaw na właściwy projekt już na etapie budowy domu

W przypadku wentylacji mechanicznej mogą być zastosowane rury stalowe lub polipropylenowe. Te pierwsze mają większą średnicę, a ponadto nie są elastyczne, co wyklucza ich stosowanie w niektórych miejscach. Inaczej rzecz ma się z rurami polipropylenowymi, które są wykorzystywane także wtedy, gdy systemy rekuperacji są stosowane w już istniejących budynkach. Można je zabudować w ścianie, podłodze czy też sufitach podwieszanych. Dzięki nim oczyszczone powietrze o odpowiedniej temperaturze przez anemostaty trafia do poszczególnych pomieszczeń. Niewłaściwe poprowadzenie przewodów wentylacyjnych skutkuje tym, że wymiana powietrza jest zaburzona. Istotne znaczenie ma też najkorzystniejsze usytuowanie czerpni i wyrzutni.

W jaki sposób moc rekuperatora wpływa na skuteczność odzysku ciepła?

Centrala wentylacyjna powinna być dobrana w taki sposób, by pracowała na poziomie 40-60% swojej maksymalnej wydajności. Dla komfortu jednego mieszkańca potrzebna jest wymiana powietrza na poziomie 20-30 m3/h do każdej sypialni i pokoju dziennego. Zatem dla czteroosobowej rodziny w przypadku domu o powierzchni 200 m2, należy dobrać rekuperator zapewniający wydajność na poziomie 500 m3/h. W przypadku rekuperatora gwarantującego wydajność 600 m3/h maksymalny pobór mocy w zależności od modelu może wynosić od 200W do nawet 1 kW. Sama efektywność pracy wentylatorów nie jest decydująca o skuteczności odzysku ciepła, ponieważ istotne znaczenie ma spręż, a więc siła z jaką wentylator wpycha powietrze w przewody wentylacyjne oraz zasysa je z zewnątrz. Odpowiednia wartość sprężu gwarantuje, że wentylatory nie będą stale pracować z maksymalną mocą i ulegać awariom. Konieczne jest obliczenie spadków ciśnienia na instalacji w domu, aby dobrać urządzenie o odpowiednim, wyższym sprężu.

Efektywna rekuperacja to także czyste powietrze, zatem oczyszczanie kanałów, a także wymiana filtrów mają znaczenie

Aby odzysk ciepła mógł odbywać się bez zakłóceń potrzebna jest dbałość o czystość całej instalacji. Regularnie należy wymieniać filtry, zanim się zapchają i zmniejszą efektywność wymiany powietrza zużytego na świeże z odzyskiem ciepła. Gdy ta kwestia zostanie zaniedbana może okazać się, że niezbędne będzie czyszczenie kanałów wentylacyjnych. Najdokładniejsze filtry należy wymieniać nawet co trzy miesiące. Większość urządzeń wyposażonych jest w wyświetlacz, na którym pojawia się informacja o stopniu zabrudzenia filtrów i konieczności ich wymiany.

O efektywności systemu rekuperacji decydują w dużej mierze wymienniki ciepła, ale nawet najlepsze nie zapewnią maksymalnego odzysku ciepła, jeśli nie są zapewnione odpowiednie parametry pracy całego układu, a także odpowiednie rozmieszczenie przewodów wentylacyjnych.

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie