Czy palenie tytoniu zwiększa ryzyko Alzheimera? Fakty, które musisz znać

Mateusz Nowak
19.07.2023

Palenie papierosów jest przyczyną wielu chorób, w tym raka. Najnowsze badania wskazują, że wiąże się także z ryzykiem demencji i chorobą Alzheimera. Według lekarzy – 1/3 przypadków tej choroby można zapobiec. Kluczowa jest modyfikacja diety, wprowadzenie aktywności fizycznej i zaprzestanie palenia papierosów.

Czynniki ryzyka choroby Alzheimera

Choroba Alzheimera stanowi jedną z najczęstszych przyczyn otępienia w wieku starszym. Ma charakter postępujący i prowadzi do stopniowej degeneracji mózgu. Jej etiologia ma charakter wieloczynnikowy – składają się na nią zarówno czynniki genetyczne, jak i związane ze stylem życia. Wśród nich wymienia się:

  • niewłaściwą dietę,
  • niewielką aktywność fizyczną albo jej brak,
  • nałogi – w tym przede wszystkim palenie papierosów.

Na większość czynników (poza genetyką) człowiek jest w stanie wpływać, wprowadzając zmiany w codziennym życiu. Choć istnieją leki, które zmniejszają nasilenie objawów choroby Alzheimera, nie są one w stanie powstrzymać rozwoju choroby ani jej wyleczyć. Tym bardziej istotna jest znajomość czynników ryzyka i świadome ich ograniczanie.

Palenie tytoniu a Alzheimer

Związek palenia tytoniu z chorobami otępiennymi jest wciąż nie do końca poznany. Jeszcze jakiś czas temu niektórzy badacze wskazywali, że być może palenie ma… pozytywny wpływ na zapobieganie Alzheimerowi. Dzisiaj wiadomo, że nie jest to prawdą, a palenie ma dla zdrowia bardzo złe skutki. Choć badań, które ukazywałoby bezpośredni związek palenia z Alzheimerem nie ma jeszcze dużo, to kilka z nich wskazuje, że ryzyko choroby Alzheimera rośnie wraz z liczbą wypalanych papierosów[1].  Są również badania, które pokazują związek między paleniem a hospitalizacją z powodu otępienia – ryzyko to było większe u palaczy. Wniosek jest więc jeden: żeby zachować dobre zdrowie, lepiej jest zrezygnować z palenia papierosów.

Profilaktyka choroby Alzheimera

Według lekarzy co trzeciemu przypadkowi Alzheimera można zapobiec. Niezbędna jest natomiast do tego odpowiednia profilaktyka. Powinna dotyczyć przede wszystkim zmian w codziennym życiu – trzeba zmienić swoje nawyki na bardziej prozdrowotne. Co to konkretnie znaczy?

  • Zadbaj o dietę

Prawidłowe odżywianie jest ważnym elementem stylu życia, odgrywającym istotną rolę w procesie starzenia biologicznego człowieka. Badania epidemiologiczne wskazują na to, że korzystnym sposobem odżywiania jest dieta śródziemnomorska. Na dietę tę składają się:

  • duża ilość warzyw i owoców,
  • rośliny strączkowe,
  • oliwa,
  • pełnoziarniste pieczywo,
  • ryby i owoce morza,
  • mniejsza ilość czerwonego mięsa.

W diecie wspomagającej zapobieganie chorobom otępiennym wskazuje się także na istotną rolę wielonienasyconych kwasów omega-3, szczególnie DHA i EPA. Źródłami tych kwasów są między innymi ryby morskie, a kwasów ALA orzechy włoskie czy olej lniany. Warto wprowadzić do diety żywność funkcjonalną, wzbogaconą właśnie o te składniki, np. margarynę Optima Neuro, zawierającą kwas DHA – niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu.

  • Wprowadź do codziennej rutyny aktywność fizyczną

Wpływ aktywności na zachowanie dobrego zdrowia jest bezdyskusyjny. Regularny ruch wpływa pozytywnie na zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym, utrzymanie dobrego samopoczucia i sprawności. Większość dostępnych badań wskazuje, że aktywność fizyczna korzystnie wpływa na funkcje poznawcze oraz chroni przed wystąpieniem choroby Alzheimera. Ważne jest więc, by wraz z wiekiem nie zaprzestawać uprawiania sportu, a wręcz przeciwnie – wprowadzić ruch do codziennej rutyny. O jakiej aktywności mowa? Oczywiście takiej, do której nie ma przeciwwskazań zdrowotnych. Wystarczy nawet 30 minut co drugi dzień – może to być marsz, marszobieg, pływanie czy jazda na rowerze. Najważniejsza jest regularność!

Choroba Alzheimera może mieć podłoże genetyczne, choć czynnikami ryzyka są także kwestie dotyczące stylu życia. Oprócz niewłaściwej, ubogiej w składniki odżywcze diety, jest to również palenie. Badania wskazują na związki palenie tytoniu z zapadalnością na Alzheimera. Profilaktyka tego schorzenia powinna więc obejmować zarówno zdrową dietę, ruch, jak i rzucenie palenia.

 

[1] Dudkowiak, R., Gryglas, A., Poniewierka, A., Poniewierka, E., Rola wybranych czynników ryzyka w etiopatogenezie i przebiegu choroby Alzheimera, Aktualn Neurol 2013, 13 (2), p. 109–118

Komunikat prasowy

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie