Na całym świecie cierpi na nią blisko 70 milionów ludzi. W większości przypadków nie daje żadnych objawów, a nieleczona prowadzi do całkowitej i nieodwracalnej ślepoty. Pomimo rozwoju medycyny jej przyczyny nadal nie zostały w całości poznane. Czym jest jaskra, jak ją rozpoznać i w jaki sposób skutecznie leczyć?
Jaskra to przewlekła, postępująca choroba oczu. Nieleczona prowadzi to znacznej utraty wzroku, a w niektórych przypadkach nawet do całkowitej ślepoty. Dzieje się tak na skutek uszkodzenia nerwu wzrokowego, do którego dochodzi przede wszystkim przez wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. W zdrowym oku ciecz wodnista bez przeszkód odpływa z przedniej komory do układu żylnego, a w przebiegu jaskry przepływ ten jest utrudniony. Ciecz przestaje odpływać z gałki ocznej, a jej rosnąca ilość sprawia, że ciśnienie zaczyna się podwyższać i niszczyć nerw.
Zdecydowana większość przypadków jaskry przez bardzo długi czas przebiega bezobjawowo, bo ciśnienie wewnątrzgałkowe wzrasta bardzo wolno. Gdy pacjent orientuje się, że jego wzrok uległ pogorszeniu, choroba zwykle jest już w zaawansowanym stadium i niestety bardzo ciężko ją wyleczyć. Z tego powodu jaskrę niekiedy nazywa się „cichym złodziejem wzroku”.
Pomimo tego, że jaskra przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, niekiedy pojawiają się pewne symptomy. Są one mało specyficzne, jednak ich wystąpienie zawsze powinno skłonić do badania oczu. Do najczęstszych można zaliczyć:
W niektórych przypadkach może zdarzyć się, że jaskra ma o wiele bardziej gwałtowny przebieg. Taki stan nazywamy ostrym atakiem jaskry. Objawy są wtedy bardziej nasilone i poszerzone o silne bóle głowy, nudności i wymioty. W końcowym stadium choroby oczy praktycznie przestają pełnić swoją funkcję i następuje całkowita lub prawie całkowita ślepota. Chorzy mogą dostrzegać jedynie ruch i umiejscowienie źródeł światła.
Laserowa metoda leczenia jaskry jest jednym z najnowocześniejszych sposobów terapii. Celem zabiegu jest obniżenie ciśnienia w gałce ocznej. Skuteczność tej metody jest wysoka, gdyż trwałe efekty (w zależności od postaci choroby) udaje się zaobserwować u większości pacjentów, którzy zostali jej poddani. W wielu przypadkach nie jest konieczne dalsze leczenie farmakologiczne.
Pacjenci nie muszą się także martwić o swoje bezpieczeństwo podczas zabiegu. Jest to metoda bardzo mało inwazyjna, nie powodująca żadnych istotnych działań niepożądanych Leczenie laserem jest stosunkowo nieobciążające i może być powtarzane, więc doświadczony lekarz okulista jest w stanie je przeprowadzić bez żadnego problemu w trybie ambulatoryjnym, a powrót do pełnej aktywności pacjenta możliwy jest już następnego dnia. Laseroterapię przeciwjaskrową najczęściej wykonuje się na jeden z trzech sposobów.
SLT, czyli Selektywna Laserowa Trabekuloplastyka. Zabieg tą metodą stosuje się w przypadku jaskry otwartego kąta i nadciśnienia ocznego. Polega on na usunięciu zalegającego barwnika i martwych komórek w kącie przesączenia oraz na stymulacji komórek oczyszczających to miejsce, tzw. makrofagów. Dzięki temu ciecz wodnista łatwiej odpływa, a ciśnienie wewnątrzgałkowe się zmniejsza. Podczas zabiegu SLT nie występuje zjawisko termicznego uszkodzenia tkanek, co odróżnia go od stosowanej dawniej metody ALT.
Zabieg SLT jest całkowicie bezpieczny dla zdrowia pacjenta. Jedyną negatywną konsekwencją, jaką może powodować, jest przejściowy, lekki dyskomfort w widzeniu. Pacjent podczas zabiegu nie może się poruszać, wykonując polecenia okulisty przeprowadzającego laseroterapię. SLT wykonuje się w miejscowym znieczuleniu kroplami.
MLT, czyli Mikropulsowa Selektywna Trabekuloplastyka. Metoda ta pod względem założeń i procedury przeprowadzania jest bardzo podobna do SLT. Najważniejszą różnicą jest jednak rodzaj używanego urządzenia. Zabieg MLT wykonuje się przy pomocy lasera mikropulsowego, który praktycznie nie uszkadza tkanek i wywołuje zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Podobnie jak w przypadku SLT, zabieg MLT także jest w pełni bezpieczny dla zdrowia pacjenta. Jest polecany szczególnie w przypadkach pacjentów ze stwierdzoną dużą ilością barwnika w kącie przesączania (jaskra barwnikowa czy pseudoeksfliacyjna).
Zabieg polega na zrobieniu w tęczówce oka mikroskopijnego otworu, dzięki któremu ciśnienie wewnątrzgałkowe może zostać skutecznie obniżone. Irydotomia jest bezbolesna dla pacjenta, a jej wykonanie zwykle nie trwa więcej niż kilka minut. Metoda leczenia najczęściej jest stosowana u osób, które cierpią na jaskrę zamykającego się kąta i służy odblokowaniu odpływu płynu z oka. Podobnie jak SLT i MLT, irydotomia także nie niesie za sobą zagrożeń dla zdrowia pacjenta.
Wszystkie powyższe rodzaje laseroterapii jaskry wykonywane są w Centrum Okulistycznym Optimum w Warszawie przy ul. Brackiej 11/13, którego założycielami są dr Małgorzata Krajewska oraz dr n. med. Jaromir Wasyluk.
Artykuł partnera